Ήρθε από τον ΠΑΟΔ το μακρυνό 1956, ακολουθώντας τη φωνή μέσα του που του έλεγε πως μόνο στον Άρη θα έκανε αυτό που ήξερε καλύτερα: να βάζει γκολ! Στο Χαριλάου αγαπήθηκε και αγάπησε τον κιτρινόμαυρο λαό, με την αμφίδρομη αυτή σχέση να κρατάει για επτά χρόνια.

Στα χρόνια αυτά ο Παύλος Πασχαλίδης πρόσφερε δεκάδες γκολ και πήρε ως αντάλλαγμα την αναγνωρισιμότητα του κόσμου αλλά και πλούσιες εμπειρίες. Τα βήματα της ζωής τον οδήγησαν στο εξωτερικό όπου έμεινε για πολλά χρόνια. Ωστόσο όλοι οι δρόμοι οδηγούσαν πίσω στην πατρίδα του, τη Θεσσαλονίκη. Σήμερα ο Παύλος Πασχαλίδης γίνεται 90 ετών και η aris.re σας παρουσιάζει κάτι που ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής δεν είχε κάνει ποτέ στη ζωή του έως τώρα: Να μιλήσει με τη μορφή συνέντευξης για τα χρόνια του στον Άρη...

Στην πραγματικότητα η συνέντευξη δόθηκε σε δύο μέρη, το πρώτο στην Περαία μερικά καλοκαίρια πριν και το δεύτερο στο γήπεδο Κλεάνθης Βικελίδης λίγο πριν την έναρξη της πανδημίας. Στη δεύτερη περίπτωση η σελίδα μας κατέγραψε με βίντεο μια αφοπλιστική συνέντευξη του Πασχαλίδη που υπερέβη τις δύο ώρες και που μένει στο αρχείο μας μέχρι να αξιοποιηθεί από εμάς σε κάποια άλλη περίσταση.
Ο Παύλος μένει μόνιμα στην Περαία και η εμφάνιση του είναι πολύ μοντέρνα για την ηλικία του όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες. Το πρώτο πράγμα που παίρνει στα χέρια του είναι το βιβλίο μου που το είχε παραγγείλει από μέρες. Διαβάζει τι γράφω για αυτόν. "Αυτά που γράφεις δεν είναι ούτε το ένα χιλιοστό αυτών που έζησα στον Άρη" μου λέει. "Για αυτό είμαι εδώ" του απαντάω, "για να γράψουμε κάτι παραπάνω στους φίλους της aris.re".
Χαμογελάει. Ο Παύλος Πασχαλίδης είναι ένα άτομο που δεν δείχνει την ηλικία του. Με μυαλό ξυράφι και τρομερή αίσθηση χιούμορ είναι ο κατάλληλος συνομιλητής. Η συζήτηση αρχίζει:

ΒΔ: Κύριε Παύλο, πάρτα όλα από την αρχή αρχή. Πότε γεννήθηκες και πότε πρωτοέπαιξες μπάλα;
ΠΠ: Γεννήθηκα τον Νοέμβριο του 1933 στην περιοχή του Διοικητηρίου. Πρώτα μου γήπεδα ήταν οι πλατείες της περιοχής, τα Μάρμαρα και το Χορχόρι. Με τα παιδιά της γειτονιάς, περνούσαμε ατελείωτες ώρες παίζοντας ξυπόλητοι στα χώματα και τις πέτρες. Θυμάμαι τον εαυτό μου να παίζει ήδη από το 1943, κατά τη διάρκεια της κατοχής. Η πρώτη ομάδα που είχαμε κάνει λέγονταν Προοδευτική. Ξέρεις πως πήγα στον ΠΑΟΔ; Μου πρόσφεραν μια πάστα! Ήταν η πρώτη φορά που είχα φάει πάστα στη ζωή μου! Πολύ δύσκολα και φτωχά χρόνια.

Ο Παύλος στον ΠΑΟΔ. Τέλη δεκαετίας του 40.
ΒΔ: Μετά ξεκινάει η καριέρα σου στον ΠΑΟΔ. Τι κατηγορία ήταν και τι θυμάσαι από εκείνα τα χρόνια;
ΠΠ: Ο ΠΑΟΔ ήταν στη Β τοπική κατηγορία. Στην Α ήταν ο Άρης, ο ΠΑΟΚ και οι μεγάλες γενικά ομάδες. Για να πάει κάποιος στον Άρη έπρεπε να κάνει καλά τη δουλειά του στην προηγούμενη ομάδα του. Αυτό έκανα κι εγώ: Σκόραρα συνεχώς και γενικά ήμουν ο καλύτερος παίκτης. Θυμάμαι πως τα πόδια μου ήταν μονίμως πρησμένα από τα χτυπήματα.

ΒΔ: Και μετά ήρθε η ώρα για τον Άρη. Πως έγινε η μεταγραφή και τι απολαβές είχες;
ΠΠ: Όταν έγινε η μεταγραφή μου στον Άρη, εγώ ήμουν στρατιώτης. Μου το ανακοίνωσαν από τον ΠΑΟΔ πως θα πήγαινα στον Άρη και φυσικά εγώ χάρηκα. Είχα κάποιες επιπλοκές με τη στρατιωτική μου θητεία, δεν θέλω να μιλήσω για αυτό, αλλά όλα λύθηκαν μετά από λίγο καιρό. Τότε πήρα 45.000 δραχμές, ένα ποσό με το οποίο τότε αγόραζες τρία σπίτια (!), ενώ ο πρώτος μου σύλλογος πήρε 65.000 δραχμές και πέντε παίκτες!

ΒΔ: Τι κατάσταση βρήκες στον Άρη; Πως ήταν οι συνθήκες των προπονήσεων, των αγώνων;
ΠΠ: Βρήκα μια ομάδα που είχε τις δικές της φίρμες, ποδοσφαιριστές που είχαν γράψει τη δική τους ιστορία. Εγώ ήμουν ο νέος και έπρεπε να αποδείξω πως αξίζω να είναι εκεί. Οι προπονήσεις ήταν τρεις φορές την εβδομάδα και εγώ πήγαινα και επέστρεφα με τα πόδια από το Διοικητήριο μέχρι το γήπεδο Χαριλάου. Το πρώτο μου παιχνίδι ήταν ένας νυχτερινός αγώνας στο γήπεδο του Συντριβανίου κατά του παοκ. Με μάρκαρε ο Κεμανίδης. Τον συνάντησα πριν λίγο καιρό και μόλις με είδε άρχισε να κλαίει! Σχεδόν αμέσως ξεκίνησα και να σκοράρω. Έβαζα γκολ συνεχώς και αμέσως μπήκα στην καρδιά του κόσμου.

ΒΔ: Μίλησε μου για τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού σου.
ΠΠ. Έπαιζα κυρίως αριστερά στην επίθεση, αλλά είχα και τα δύο πόδια, οπότε έπαιξα και αντίθετα. Έπαιξα και σέντερ φορ, αλλά και μπακ όταν υπήρχε ανάγκη. Θυμάμαι πως λίγο μετά το εξήντα, ήμουν ο πρώτος που είχε μαρκάρει τον Κούδα. Βέβαια τότε ήταν πολύ μικρός, ωστόσο φαίνονταν το μεγάλο του ταλέντο. Εγώ είχα καλό σουτ, ήμουν γρήγορος, είχα άλμα και έπαιρνα πολλές κεφαλιές. Το ύψος μου ήταν 1,80 και τα κιλά 75, όσα είμαι ακόμη και σήμερα!

ΒΔ: Ο Βασίλης Ψηφίδης μου είπε να σε ρωτήσω για τη μοναδική σου ντρίπλα, την λεγόμενη "τσατάλα".
ΠΠ: (γελάει) Ναι, ήταν δικής μου έμπνευσης και ήταν ασταμάτητη για τους αντίπαλους αμυντικούς. Κανένας δεν μπορούσε να την προβλέψει και κανένας να με σταματήσει. Ενώ είχα την μπάλα στην κατοχή μου, σήκωνα το δεξί πόδι πάνω από την μπάλα, ενώ ταυτόχρονα την κλωτσούσα με το αριστερό και έφευγα με ταχύτητα. Μέχρι ο αντίπαλος αμυντικός να καταλάβει τι γίνονταν, εγώ είχα βγάλει ήδη σέντρα ή είχα κάνει σουτ!

ΒΔ: Επαγγελματικά τι κάνατε τότε; Φυσικά δεν είχατε αμοιβές από την ομάδα. Πως ζούσατε;
ΠΠ: Ο Άρης βόλευε πολλούς σε υπηρεσίες, πχ στη ΔΕΗ. Εμένα δεν με βάλανε κάπου και διαμαρτυρήθηκα απειλώντας να σταματήσω να παίζω. Τελικά ο Άρης μου άνοιξε πέντε μαγαζιά. Είχα γίνει λαδέμπορας, είχα μεταφορική εταιρία και άλλα. Όλα με τη βοήθεια του Άρη. Για δύο χρόνια ζούσε σε ξενοδοχείο, στην Τσιμισκή. Τα έξοδα τα πλήρωνε ο Άρης, όπως και το φαί μου. Μετά το τέλος της καριέρας μου έφυγα στον Καναδά. Εκεί στην αρχή έκανα τον προπονητή του ποδοσφαίρου. Αμειβόμουν καλά, 2500$ το μήνα. Αργότερα άνοιξα εστιατόριο το οποίο πήγαινε καλά αλλά μου το έκαψαν. Όταν έπεσαν κάποια λεφτά στα χέρια μου, αποφάσισα μαζί με την οικογένεια μου να επιστρέψουμε στην Ελλάδα.

ΒΔ: Τι θυμάσαι από τα χρόνια σου; Είναι κάτι που αναπολείς:
ΠΠ: Πολλά γκολ ή φάσεις αγώνων. Εγώ ήμουν αυτός που πέτυχε τα πρώτα γκολ του Άρη στην Α΄εθνική, στο 2-2 στη Δράμα. Θυμάμαι το φιλικό με τη μεγάλη Βοϊβοντίνα. Τότε είχα σερβίρει τη μπάλα στον Σισμανίδη και είχε πετύχει το γκολ. Θυμάμαι σημαντικούς αντιπάλους. Ο Ρωσίδης του Ολυμπιακού, ο Λινοξυλάκης του ΠΑΟ, σπουδαίοι και καθαροί παίκτες. Πραγματικοί τζέντλεμεν. Το 1959 πήρα το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης με τον Άρη. Ήταν το τελευταίο που διοργανώθηκε. Θυμάμαι ακόμη την αγάπη του κόσμου. Ήταν πολλές φορές που το στάδιο ολόκληρο φώναζε το όνομα μου και αυτό ήταν πολύ συγκινητικό, δεν ξεχνιέται.

Φιλίππου, Κακούδης, Ψηφίδης και Πασχαλίδης. Πολλά χρόνια πριν...
ΒΔ: Ποιες ήταν οι διαφορές του τότε με το τώρα. Παρακολουθείς φαντάζομαι ποδόσφαιρο.
ΠΠ: Το σημερινό δεν είναι ποδόσφαιρο. Το μόνο που κάνουν οι παίκτες είναι να πέφτουν στο χόρτο! Εμείς παίζαμε στις πέτρες. Δοκίμασε να πέσεις εκεί. Εμένα πολύ δύσκολα με έριχνε αντίπαλος κάτω. Τώρα υπάρχει μόνο δύναμη που κερδίζεται με προπονήσεις. Τότε υπήρχε ταλέντο και λίγη προπόνηση. Εντελώς διαφορετικά πράγματα!

ΒΔ: Αν ξαναγύριζες πίσω, θα άλλαζες κάτι ή θα έκανες πάλι τα ίδια;
ΠΠ: Μακάρι να ξαναγύριζα και θα έκανα ακριβώς τα ίδια. Έπαιξα εκατοντάδες παιχνίδια, έκανα ατελείωτα ταξίδια, κουράστηκα αλλά ποτέ δεν έλειψα από αγώνα. Ένα Σάββατο είχα αποφασίσει να μην παίξω λόγω κάποιων διαφωνιών με τη διοίκηση. Μαζεύτηκε έξω από το σπίτι μου κόσμος, περίπου 1500 άτομα που με χειροκρότησαν και με παρακάλεσαν να αγωνιστώ. Μπορούσα να πω όχι; Η συγκίνηση που μου έφερνε η αγάπη του κόσμου ήταν κάτι αξέχαστο, κάτι για το οποίο άξιζε να αγωνιστείς. Ποδόσφαιρο πρώτα έπαιζα για εμένα, γιατί με ευχαριστούσε όσο τίποτα, και μετά έπαιζα για τον κόσμο του Άρη!
Ο Παύλος ανάμεσα στον Βασίλη Τσιλιπάκο και τον γράφοντα

ΒΔ: Θεωρώ πως ο Παύλος Πασχαλίδης ήταν ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην ομάδα του πενήντα και στην ομάδα του εξήντα. Που θεωρείς πως ανήκεις;
ΠΠ: Ανήκω και στις δύο γενιές. Η γενιά του πενήντα δεν με βοήθησε. Κανένας δεν μου στάθηκε δίπλα στα πρώτα βήματα μου, αλλά κέρδισα με την προσπάθεια και την αξία μου τη θέση μου στην ομάδα. Κατάλαβα όμως πόσο απαραίτητη είναι η βοήθεια προς τους νέους και έτσι όταν ήρθε η νέα γενιά του εξήντα ήμουν δίπλα τους και τους έδωσα όση βοήθεια μπορούσα στα πρώτα τους βήματα αλλά και μετά. Θεωρώ πως ανήκω και στις δύο δεκαετίες καθώς αγωνίστηκα από το 1956 μέχρι το 1963, με την ίδια επιτυχία!

ΒΔ: Σε ευχαριστώ πάρα πολύ, αυτά που μου είπες είναι πραγματικά πολύτιμα για την κατανόηση της εποχής σου και ελπίζω με την καταγραφή τους να βοηθήσω στη διάσωση πολύτιμων στοιχείων της ιστορίας του Άρη. Έχεις κάτι να συμπληρώσεις;
ΠΠ: Εγώ ευχαριστώ για τη συζήτηση. Με έβαλες και θυμήθηκα πολλά. Να συμπληρώσω πως ποτέ μου δεν έχω δώσει συνέντευξη σε ΜΜΕ. Ποτέ δεν είχα την ανάγκη να με προωθήσει κάποιος σαν ποδοσφαιριστή. Σε εσένα έκανα την εξαίρεση για πρώτη και μοναδική φορά γιατί βλέπω το έργο που κάνεις. Ένα παράπονο που έχω είναι πως ποτέ δεν με θυμήθηκε κάποιος από τον επίσημο Άρη. Βλέπω ποδοσφαιριστές που έπαιξαν 1-2 χρόνια να τυγχάνουν αναγνώρισης και αγάπης, ενώ εγώ που έπαιξα τόσα χρόνια και πρόσφερα τόσα νοιώθω παραμελημένος. Δεν μιλάω για τη σημερινή εποχή, αλλά από τότε που σταμάτησα το ποδόσφαιρο, τη δεκαετία του εξήντα.

Να τονίσουμε πως ο Παύλος Πασχαλίδης είχε σαν συμπαίκτη στον Άρη και τον αδερφό του Κώστα, που αγωνίστηκε λιγότερο, αλλά δυστυχώς δεν βρίσκεται σήμερα εν ζωή.

Η συζήτηση τελείωσε και στο μυαλό μου περιστρέφονταν για πολλές ώρες όλα αυτά που συζητήσαμε και έστω νοητά μπόρεσα για λίγο, να φανταστώ τον Άρη της δεκαετίας του πενήντα. Στα χέρια μου είχα το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που ο παλαίμαχος παίκτης μοιράστηκε με την aris.re. Να τονίσω πως κατά τη διάρκεια της συνέντευξης στο Βικελίδης, κατεβήκαμε με τον Παύλο στο γήπεδο και περπατήσαμε στον φυσικό του χώρο, στον αγωνιστικό χώρο. Δυστυχώς παρότι ψάξαμε, δεν βρήκαμε μια μπάλα να του δώσουμε. Κρίμα γιατί μας είχε υποσχεθεί πως θα έβαζε πολλά γκολ και πάλι...!

Ο Παύλος Πασχαλίδης είναι ένα σπουδαίο κομμάτι της ιστορίας της ομάδας μας και θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που τον γνώρισα και μίλησα μαζί του. Από τη στιγμή που έχει πατήσει ήδη την δέκατη δεκαετία της ζωής του και χαίρει άκρας υγείας, η ευχή μας για αυτόν δεν είναι να τα εκατοστήσει, αλλά να τα χιλιάσει και να τον έχουμε για πολλά ακόμη χρόνια κοντά μας και να μας λέει τις ιστορίες του!

Ο Πασχαλίδης έχει παίξει 240 παιχνίδια με τη φανέλα του Άρη και έχει πετύχει 63 γκολ! Τον Μάρτιο του 2024 τιμήθηκε από τον Άρη στην γιορτή των 110 χρόνων του συλλόγου για την προσφορά του αυτή!

ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΕΡΜΕΝΤΖΟΓΛΟΥ